“Een cultuur van zorg als pad naar vrede”

Paus Franciscus pleit in zijn boodschap naar aanleiding van de 54ste Wereldvrededag op 1 januari 2021 voor een zorgcultuur als bevoorrechte weg naar vrede. Hij roept op tot een gezamenlijk, ondersteunend en inclusief engagement om de waardigheid van iedereen te beschermen, de bereidheid om zorg en mededogen te tonen en te werken aan verzoening en genezing, en wederzijds respect te bevorderen.

Het jaar 2020 werd gekenmerkt door een grootschalige gezondheidscrisis. Het werd een grensoverschrijdend fenomeen en heeft impact op milieu, voeding, economie en migratie, en veroorzaakt veel leed en ontbering. De boodschap roept ons op om verder te kijken dan de realiteit van COVID-19, in het jaar 2021 en daarna.

De paus pleit ervoor te zorgen dat ook de meest arme mensen en mensen in de kwetsbare posities in de samenleving toegang krijgen tot de vaccins tegen de coronapandemie. Hij betuigt zijn medeleven met alle slachtoffers van de wereldwijde pandemie.  Hij brengt ook hulde aan de vele zorgverleners die hun uiterste best hebben gedaan en blijven doen om dicht bij de zieken te zijn, hun lijden te verlichten en hun leven te redden.

De zorg is het hart van de samenleving

De paus vindt het bijzonder pijnlijk vast te stellen dat naast talrijke grootse getuigenissen van naastenliefde en solidariteit, helaas ook verschillende vormen van eng nationalisme, racisme, xenofobie en zelfs oorlogen en gewelddadige conflicten die dood en verderf zaaien een nieuwe impuls krijgen.

Het is belangrijk om voor elkaar en voor de schepping te zorgen en om een samenleving op te bouwen op basis van broederlijkheid. De ‘persoon’ in het Christendom verwijst naar de unieke en onschendbare waardigheid, geen uitbuiting. De ‘persoon’ staat altijd voor verbondenheid, geen individualisme, voor insluiting, erbij horen, geen uitsluiting.

In de brief verwijst paus Franciscus naar de missie van Jezus Christus als een leven van liefde, zorg, barmhartigheid en respect voor ieders waardigheid. God de Schepper is de bron van onze menselijke roeping om te zorgen voor elkaar.

De sociale leer van de Kerk wordt aan alle mensen van goede wil aangeboden als een kostbaar erfgoed van principes en voorstellen die kunnen dienen als een 'grammatica' van zorg: toegewijd de waardigheid van de mens bevorderen, solidariteit met de armen en kwetsbaren tonen en algemeen welzijn nastreven.

Tegelijkertijd veroordeelt de paus scherp de verkwistende wegwerpcultuur en de groeiende ongelijkheid binnen en tussen de landen. Hij pleit voor een zorgcultuur om de heersende instelling van onverschilligheid, verspilling en confrontatie, die tegenwoordig vaak heerst te counteren.

COVID-19 toonde dat we allemaal ‘op dezelfde boot’ zitten. Samen moeten we varen, niemand kan het alleen. Solidariteit met en zorg voor elkaar is de enige manier vooruit: iedereen is verantwoordelijk voor iedereen.

Ontwapenen om te ontwikkelen

Paus Franciscus nodigt ons uit tot creatief denken en handelen naar aanleiding van de enorme uitgaven aan bewapening, vooral aan kernwapens. Door die immense verspilling gaan vele mensenlevens verloren. Hij vraagt uitdrukkelijk die middelen in te zitten om de veiligheid van individuen te waarborgen, de vrede en integrale menselijke ontwikkeling te bevorderen, de armoede te bestrijden en gezondheidszorg te verzekeren. Het internationaal recht moet gerespecteerd worden zeker ook in crisis- en conflictgebieden. De paus veroordeelt de vanzelfsprekendheid waarmee wij het voeren van oorlogen en conflicten laten gebeuren.

Vrede, rechtvaardigheid en zorg voor de schepping zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden, stelt hij.

De paus roept - zoals in zijn encycliek Fratelli Tutti - op om een "wereldwijd fonds" te creëren. Een solidariteitsfonds om honger te bestrijden en bij te dragen aan de ontwikkeling van de armste landen. Bovendien herinnert hij ons eraan dat het bevorderen van een zorgcultuur een leerproces vereist, in het gezin, op school en in de gemeenschap.

Geen vrede zonder zorg

Paus Franciscus heeft een speciale boodschap voor alle vredestichters, dus ook voor ons, leden en sympathisanten van de Pax Christi-beweging. We zijn geroepen om "profetische getuigen van een zorgcultuur te worden". Geen vrede zonder zorg. 

Lees de volledige tekst in verschillende talen (niet in het Nederlands)

In maart 2020 werd er door het Vaticaanse Dicasterie voor bevordering van de integrale menselijke ontwikkeling een werkgroep opgericht waaraan medewerkers van Pax Christi International deelnemen met de bedoeling om het sociale denken van de kerk af te stemmen op de noden en uitdagingen die ontstaan zijn door de wereldwijde COVID-19 pandemie. Deze wereldvredeboodschap is daarvan een resultaat.

Photo by Ashwin Vaswani on Unsplash