Pax Christi kiest voor positief mensbeeld en inclusie op eigen Bewegingsdag

Op het feest van Pinksteren nodigt Pax Christi traditiegetrouw haar leden, vrijwilligers en sympathisanten uit voor een boeiende én ontspannende namiddag. Zo ook op 6 juni laatstleden. Het inhoudelijk luik bestond uit gesprekken over het nieuw manifest voor vrede, voor de ontspanning zorgde het trio van Ann Kozachenko, gevolgd door koffie met taart en het 100PAP (sanspap) bier.

Tijd voor een manifest voor vrede

Een vredesbeweging die bijna 50 jaar na haar oprichting een manifest voor vrede voorstelt: is dat niet raar? Heeft Pax Christi dat dan nog niet? En wat valt er eigenlijk te zeggen over vrede: dat is toch simpel en evident? Waarom een manifest van maar liefst 19 bladzijden? Met die vragen ging de moderator Tjhoi Ng Sauw aan de slag.

Natuurlijk is een bepaalde visie op vrede en veiligheid gestoeld op christelijke en humane waarden tot op zekere hoogte tijdsloos. De concrete invulling ervan in een steeds veranderende realiteit is dat echter niet. De geo-politieke wereld is constant in beweging. Moeten we naar de NAVO op een zelfde manier kijken nu als in de Koude oorlog? Hoe zijn internationale instituties geëvolueerd zoals de Verenigde Naties en de Europese Unie en welke rol kunnen en zouden ze nu moeten spelen? Er zijn ook nieuwe en misschien grotere globale uitdagingen die de internationale veiligheid onder druk zetten. Denk maar aan het klimaat om maar één te noemen. En natuurlijk recent zitten we ook in Europa terug met een oorlog. 

19 pagina's. Ja veel meer dan een gemiddeld artikel, en een veelvoud van de 280 karakters op Twitter. Met dit manifest geven we onze visie welke stappen mogelijk zijn richting een wereld met meer internationale veiligheid. Dat vraagt nuance en verdieping. We zijn ervan overtugid dat onze visie oorlogen kan voorkomen dan mag er al eens een extra pagina volgeschreven worden. Maar geen nood, we bereiden voor het najaar diverse producten voor die onze visie op een behapbare en fijne manier zullen tonen.

Laten we het eens over vrede hebben

Het manifest zag het daglicht binnen de Werkgroep Veiligheid & Ontwapening, dus vuurde Tjhoi zijn eerste vragen af op werkgroepvrijwilliger Jorge en bewegingswerker Merel Selleslach. De kern van hun betoog is kort en krachtig: wij geloven in een positief mensbeeld, in de constructieve kracht van mensen en in de mogelijkheid om te komen tot een echte inclusieve samenleving, waar elke mens tot zijn recht komt. Als wij dus ijveren voor duurzame vrede en veiligheid voor iedereen, dan is de weg daar naartoe een van overleg en samenwerking. Dat overleg gebeurt best zo 'multilateraal' mogelijk, een moeilijk woord om te zeggen dat zo veel mogelijk landen of instellingen moeten samenzitten. Wapens spelen een nefaste rol in het opbouwen van vertrouwen. Als land A zich bewapent, voelen landen B, C en D zich meteen bedreigd en start een wapenwedloop. En waar wapens zijn, vallen doden, dat is een gekend fenomeen. Werken aan vrede begint daarom bij luisteren: wat hebben mensen nodig om zich veilig te voelen. Als de noden en behoeften bekend zijn, kan daar aan gewerkt worden. We noemen dat de constructieve benadering: samen iets opbouwen vanuit gedeelde noden. En dat leidt dan weer tot een inclusieve samenleving. Als niemand wordt uitgesloten, daalt het onrecht en dus het geweld. Duurzame en positieve vrede is mogelijk als mensen in harmonie kunnen samenleven. Actief luisteren en dialogeren zijn daarbij essentieel.

Hoe zet je dit manifest om op het terrein? 

In de werking Conflictgebieden zet Pax Christi vandaag in op twee conflictregio's: Israël-Palestina en Rusland-Belarus-Oekraïne. Hoe geeft het manifest voor vrede handvaten aan de vrijwilligers van de werkgroepen Israël-Palestina en Oost-Europa?

Jef Vlaminckx, voorzitter van de werkgroep met de leukste naam: de WIP, vertelt over de keuze die Pax Christi maakte om in te zetten op de versterking van groepen in Israël en Palestina die concreet werk maken van vredesopbouw en verzoening via geweldloos verzet. Zo nodigt de WIP elk jaar publiek uit om mee te kijken naar de ceremonie ter gelegenheid van het Israëlische 'Memorial Day' ter nagedachtenis van de slachtoffers van terreur en geweld. Deze ceremonie wordt al 17 jaar georganiseerd door Combatants for Peace en Parents' Circle- Families Forum, waar Israëli's en Palestijnen zij aan zij getuigen over het verdriet en de pijn die zij beleven door de dood van een naaste. Beide organisaties brengen mensen samen over vijandsgrenzen heen. Actief luisteren en met elkaar in gesprek gaan zijn essentiële stappen die moeten gezet worden om tot wederzijds begrip en uitwisseling te komen. Daarna volgt de samenwerking. Een mooi praktijkvoorbeeld dus van wat er in het manifest staat.

Ook Galina Matushina, lid van de werkgroep Oost-Europa, en bewegingswerker Annemarie Gielen brengen voorbeelden aan. Zo benoemt Galina het probleem van de sterk toenemende polarisering tussen mensen uit de voormalige Sovjet-Unie die nu in België wonen. Een groot deel kijkt enkel naar kanalen die Russische staatspropaganda brengen en zijn dus volledig beïnvloed door de informatie die zij daar krijgen. Ook binnen de kerkgemeenschappen van de Russisch Orthodoxe Kerk en de Russische scholen klinkt enkel de stem van het Kremlin. Galina voelt de radicalisering stijgen. Ook Annemarie getuigt van de toenemende druk in Rusland zelf op antioorlogsbewegingen. Als je in Israël spreekt van 'shrinking space' voor ngo's, dan is in Rusland ondertussen de 'zero space' bereikt: massamobilisatie is onmogelijk geworden. Mensen kunnen enkel nog hun mening over de oorlog in Oekraïne uiten via kleine dingen zoals een lintje dragen of briefjes uithangen. En steeds met het risico opgepakt te worden. De communicatielijnen openhouden met deze mensen is dan belangrijk, zowel met de mensen in het verzet als met de mensen aan 'de andere zijde'.

Muziek gebracht door Oekraïense vluchteling

Ann (Anya) Kozachenko vluchtte midden maart vanuit Oekraïne naar België, waar ze momenteel verblijft in Brussel. Met haar groot zangtalent zocht ze meteen contact met muzikanten hier, waardoor ze al haar eigen trio heeft opgericht, met toetsenist Martin (België) en bassist Boris (Luxemburg). Het openingslied zat er meteen 'boenk' op: een traditioneel volkslied van eeuwen terug met als titel 'Slava Ukraini'. Maar ze schreef ook zelf nummers, soms speels, soms echte jazz. Ze eindigde de middag met een prachtige versie van Louis Armstrong's 'What a Wonderful World'.

Taart en bier

De woorden over vrede en de mooie klanken werden weggespoeld met koffie, 100PAP-bier, gemberlimonade en wereldwinkelsap. En mensen gingen niet naar huis zonder een stuk taart van bakker Daniël.